Deze vrijdag is het Coming-Outdag. Voor het Handbal Inside Magazine sprak Ingrid Lemmens met handballers uit de LHBTQIA+ gemeenschap over het belang van de acceptatie binnen de handbalwereld.
Een regenboogvlag wappert flink heen en weer aan de vlaggenmast terwijl jonge handballers en handbalsters met een bal onder hun arm de sporthal binnenwandelen. “Dit is zo ontzettend belangrijk”, zegt ex-topsporter Bernard Broekmann (34). “Het is een klein gebaar, maar het kan zoveel impact hebben voor mensen uit de LHBTQIA+ gemeenschap. Het geeft aan ‘er wordt aan me gedacht’ en ‘hier mag ik mezelf zijn’”, legt hij uit.
Broekmann is homoseksueel, hij valt op mannen. In 2011 kwam hij als speler van Hurry Up uit de kast. Iets wat hij best lastig vond en lang mee worstelde. “Het was in die periode nog niet zo geaccepteerd als het nu is”, begint hij zijn verhaal. ,,Ik kwam uit Drenthe. De enige homo’s die ik kende, waren Geer en Goor en Mike de Boer, zo moet je je het voorstellen.”
Bang voor negatieve reacties
Op de middelbare school, als hij een jaar of vijftien is, komt Broekmann erachter dat hij mannen leuk vindt. “Een aantal meiden vond een bepaalde leraar knap, op het moment dat zij dat zeiden dacht ik ook van ja, inderdaad. Toch had ik toen nog geen behoefte aan een vriend of vriendin, ik was lekker aan het sporten en mijn leven bestond uit handballen bij Hurry Up.”
Broekmann komt pas jaren later openlijk uit de kast. “Ik zat op internet op de website Gay.nl toen een vriend van mijn broer, ook uit Zwartemeer, dat zag. Toen moest ik het wel vertellen, want ik wilde niet dat mijn familie het via via zou horen. Ik was ontzettend bang voor negatieve reacties. Ik had er voor mezelf op ingezet dat ik alles zou verliezen als ik het zou vertellen”, blikt hij terug. “Ik zag er als een berg tegenop, maar mijn familie reageerde heel fijn. Mijn broer zei: ‘ik wist het al’ en mijn moeder steunde me.”
Diezelfde avond nog stuurt Broekmann een e-mail naar Joop Fiege, op dat moment de coach van Hurry Up. “Ik schreef: ‘Joop, ik val op jongens, ik hoop niet dat je het erg vindt’. Ook Fiege reageerde fantastisch, maar vond wel dat Broekmann het zelf aan de rest van het team moest vertellen.
“Dat was doodeng, er ging van alles door me heen. Handbal was op dat moment mijn leven en ik dacht het allemaal kwijt te raken. Die gedachten gingen echt door mijn hoofd: wat als ik mijn droom moet laten varen, wat als tegenstanders mij belachelijk gaan maken? Als ook maar één iemand had gezegd dat ie het niet vond kunnen, dan was ik gestopt.”
Grote ogen
Dat was echter niet het geval, ook door de spelersgroep wordt de mededeling van Broekmann geaccepteerd. “Ik was toentertijd een vrij rustige jongen, dus toen Joop me voor de groep haalde met de boodschap ‘Bernard moest jullie iets vertellen’ keken ze me allemaal met grote ogen aan.” Maar op het moment dat Broekmann het heeft gezegd, valt er een enorme last van zijn schouders. “Guido Rink reageerde als eerste. “Is dat alles, vroeg hij? En Rik Philips vroeg of ik een knuffel wilde. Het was perfect en alle reacties waren positief. Ik was blij dat ik van het gevoel af was dat ik een geheim had, dat voelde zo zwaar.”
Hoe anders was het voor ex-international Marieke van der Wal (44). Zij kwam zo’n tien jaar geleden in 2013 uit de kast. Van der Wal had nooit relaties: niet met mannen, maar ook niet met vrouwen. “Wel had ik kort haar waardoor er al gauw gedacht werd dat ik lesbisch was, wat nergens op slaat natuurlijk. En ook had ik af en toe een scharrel, maar dat was dan een jongen. Toch dacht ik wel van ‘ik vind vrouwen ook leuk’”, blikt ze terug.
Het is eind 2012 als Van der Wal besluit om op een datingsite te gaan met het idee dat ze daar misschien met een vrouw in contact kan komen. “Ik was in die tijd best verlegen, ik vond het lastig. Maar op relatieplanet.nl ontmoette ik José die in Boedapest woonde. Sommige vriendinnen, ook uit het Nederlands team had ik dit verteld. Die vonden het helemaal niet erg, alleen maar superleuk. Alleen we deden wel een beetje geheimzinnig dus we maakten er Ghosé van, op z’n Spaans.”
Weinig homoseksuele handballers
Van der Wal is zeker niet de enige lesbische handbalster. Waar in het mannenhandbal maar weinig homo’s te vinden zijn, is dat bij de vrouwen wel anders, ook bij de nationale teams. Broekmann en Van der Wal hebben er geen verklaring voor. “Op het hoogste niveau in Nederland zijn er maar weinig homoseksuele handballers uit de kast gekomen, terwijl in het vrouwenhandbal het aantal lesbische speelsters veel normaler lijkt”, weet Broekmann.
“Als ik in mijn tijd eerder had geweten dat er in de eredivisie een andere homo speelde, dan was het misschien makkelijker geweest. Nu moest ik alles in mijn eentje doen, het zou fijn zijn als er meer bekende jongens uit de kast zouden komen.” De voormalig doelvrouw van Quintus vult aan: “In het vrouwenhandbal zijn heel veel lesbische speelsters, ook bij Oranje. Ik heb in en tegen teams gespeeld waarvan het merendeel van de meiden op vrouwen viel en daar werd nooit een probleem van gemaakt. Het werd gewoon geaccepteerd.”
Aan het Nederlands Handbal Verbond ligt dat echter niet. In 2021 ondertekende toenmalig directeur van het NHV, Sjors Röttger samen met 25 andere sportbonden het Charter Diversiteit. Hiermee werd uitgesproken dat het NHV aan de slag zou gaan met diversiteit en inclusie binnen het handbal. “We hebben ook een enquête gehouden onder onze leden”, vertelt Henne van Es, medewerker veilige sportcultuur van het NHV. “Uit dit onderzoek bleek dat handbal goed scoort op LHBTQIA+ acceptatie, maar dat het belangrijk blijft om er aandacht voor te blijven vragen.”
Geen negatieve ervaringen
Beide ex-topsporters hebben tijdens hun loopbaan nooit te maken gehad met negatieve ervaringen. Broekmann: “Misschien heb ik geluk gehad hoor, we mogen natuurlijk ook blij zijn dat we in Nederland wonen, hier word je niet gestenigd omdat je op mannen valt. Je maakt je wel zorgen dat de jongens niet meer naast je willen douchen of je anders gaan behandelen. Dat was totaal niet het geval, niemand liep op eieren en iedereen bleef zichzelf.” Dat beaamt Van der Wal ook: “Misschien dat samen douchen voor mannen anders is, als er een homo in het team zit, maar bij vrouwen heb ik daar nooit iets van gemerkt.”
Het NHV krijgt steeds vaker te maken met spelers en speelsters die zich anders voelen en transgender zijn. Waar er de afgelopen jaren slechts sporadisch een aanvraag binnenkwam over naamsveranderingen of geslachtsveranderingen en het spelen in een ander team, ziet het NHV daar nu wel een toename in. “In 2022 hebben we zes keer die vraag gehad, een jaar eerder maar één keer”, weet Van Es. “Het gaat dan om mensen die in transitie zijn of dat nog moeten ondergaan. We proberen daar ondersteuning in te bieden en het bespreekbaar te maken.”
“We gaan er ook altijd in mee. Het kan dus voorkomen dat een meisje dat zich jongen voelt meespeelt in een jongensteam of andersom.” Daarom houdt het NHV bijvoorbeeld ook scheidsrechterscafés waar het thema transgender en diversiteit wordt besproken. “Hierin nemen we scheidsrechters mee om ze ervan bewust te maken dat ze vragen kunnen krijgen over dit actuele onderwerp, maar dat het belangrijk is om een veilige sportomgeving te creëren voor iedereen die op het veld staat.”
Coming-out tips
Voor handballers of handbalsters die worstelen met homoseksuele gevoelens hebben Broekmann en van der Wal wel tips. “Omring jezelf met kwaliteitsvrienden en als je het gaat vertellen, begin vooral klein. Neem je beste vriend of vriendin in vertrouwen, maak kleine stapjes”, zegt Broekmann.
Ook Van der Wal heeft een suggestie: “Wacht niet te lang met vertellen. Ik was zelf al 33 toen ik uit de kast kwam, maar ik had ook nooit eerder vriendinnetjes gehad. Ik moest het eerst zelf onderzoeken, maar als je al van jezelf weet dat je op vrouwen valt, dan kun je het delen. Neem iemand in vertrouwen. Het voelt als een big issue en heel spannend, maar het valt eigenlijk best wel mee.”
Voor de omgeving heeft Broekmann ook een tip: “Maak het niet te groot als iemand je iets vertelt, geloof mij, maar deze persoon heeft in zijn hoofd alle scenario’s al doorgenomen. Reageer heel chill, zeg wow en thanks voor de info, cool en geef diegene een knuffel, kus of boks. Het is zo simpel, maar accepteer het gewoon. Niet tolereren, maar accepteren.”
Lid worden van het magazine? Klik dan hier.
Tekst: Ingrid Lemmens
Foto: FotoReza
